Technologie & empathie: een goede match?

“Ik zag ChatGPT altijd als iets technologisch en gebruikte het niet zo veel. Jij ziet het precies als een ‘mens’ met wie je interacties bouwt… nu ik dit van je zag en hoorde, is mijn kijk op A.I. helemaal veranderd. Ik wil er meteen veel intenser mee aan de slag”

“Pa, sinds je me zei dat ik de auto ook kan zien als mijn lief: hoe beter ik begrijp hoe ze in elkaar zit, hoe beter ik er mee om kan”, gaat het schakelen, sturen en coördineren van bewegingen ineens veel beter…”

“Ik zit hier al de hele ochtend mee te vechten, jij komt langs en ineens werkt het allemaal….”

Het belang van empathie

Deze drie stukjes feedback lijken op het eerste gezicht niets met elkaar te maken te hebben, maar niets is minder waar. Ze zijn te herleiden naar ons empathisch vermogen, iets wat we ook op technologie kunnen toepassen. Dit is voor veel mensen een ontdekking en zelfs een openbaring met verrassend positieve gevolgen.

Wat is empathie?

Empathie is het vermogen om de gevoelens, gedachten en ervaringen van anderen te begrijpen en te delen. Het gaat verder dan sympathie; empathie vereist een dieper, persoonlijker begrip van wat iemand doormaakt. Empathie tussen mensen kun je opdelen in drie hoofdcategorieën, die we ook op technologie kunnen toepassen:

Cognitieve empathie

Dit is het vermogen om te begrijpen wat iemand anders denkt of voelt. Het gaat om het intellectuele aspect van empathie, waarbij je je bewust bent van het perspectief van de ander zonder noodzakelijkerwijs emotioneel betrokken te zijn.

“Ik wil graag weten hoe dingen werken, zonder emotioneel betrokken te zijn, zodat ik ze beter kan benutten.”

Emotionele empathie

Dit is het vermogen om de emoties van anderen daadwerkelijk te voelen. Wanneer iemand verdrietig is, voel je hun pijn alsof het je eigen pijn is. Deze vorm van empathie zorgt voor een emotionele verbinding met anderen.

“Wanneer ik bij het schakelen de tandwielen hoor knarsen, krijg ik een ongemakkelijk gevoel, vergelijkbaar met het zien van iemand die zich bezeert.”

Compassievolle empathie

Dit is niet alleen het begrijpen en voelen van de emoties van anderen, maar ook de wens om hen te helpen. Het combineert cognitieve en emotionele empathie met actiegerichtheid.

“Dit kan verklaren waarom technologie die bij anderen vaak niet goed werkt, ineens wel goed functioneert wanneer ik ermee bezig ben.”

Empathie en technologie: wat zegt de wetenschap?

Er is uitgebreid onderzoek gedaan naar de toepassing van empathie op technologie, vooral door fabrikanten die hun producten willen vermenselijken. Onderzoek in het veld van Human-Technology Interaction (HTI) suggereert dat mensen technologie soms behandelen alsof het menselijke eigenschappen heeft. Dit concept, bekend als de “media equation”, werd geïntroduceerd door Reeves en Nass in hun boek “The Media Equation: How People Treat Computers, Television, and New Media Like Real People and Places”. Hun experimenten ondersteunen deze theorie.

Wanneer je technologie vanuit dit perspectief benadert, heb je veel minder last van stress en vind je het natuurlijker om nieuwe technologie te omarmen. Onderzoek gepubliceerd in Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking toont aan dat empathische interfaces technostress kunnen verminderen en de acceptatie van nieuwe technologieën kunnen verbeteren.

Met een empathische ingesteldheid verhoog je ook het plezier in het gebruiken van technologie. Denk maar aan autorijden, het gebruik van AI, en zelfs bij het maaien van het gras in jouw tuin.

Aan de slag

Om de positieve impact van empathie op je interacties met technologie te ervaren, kun je deze drie praktische tips direct toepassen:

1. Zie technologie als een partner

Behandel je technologische apparaten en programma’s alsof ze partners zijn in je dagelijkse taken. Begrijp hun mogelijkheden en beperkingen, en werk samen met hen zoals je dat met een collega zou doen. Dit perspectief kan helpen om frustratie te verminderen en een meer harmonieuze relatie met technologie te ontwikkelen.

2. Vermenselijk je interacties

Probeer je voor te stellen dat technologie menselijke eigenschappen heeft. Dit betekent niet dat je letterlijk denkt dat je telefoon een persoon is, maar door te visualiseren dat technologie met menselijke kwaliteiten werkt, kun je empathischer reageren. Bijvoorbeeld, bedenk dat je spraakassistent de beste bedoelingen heeft en geduld verdient, net als een echte persoon.

3. Reflecteer op je technologiegebruik

Neem regelmatig de tijd om te reflecteren op hoe je technologie gebruikt en hoe het je emoties beïnvloedt. Vraag jezelf af of je je gefrustreerd of overweldigd voelt, en probeer de oorzaken hiervan te begrijpen. Door deze reflectie kun je bewuster en empathischer omgaan met technologie, wat uiteindelijk leidt tot een meer bevredigende en stressvrije gebruikservaring.

Door deze eenvoudige stappen te volgen, kun je niet alleen je relatie met technologie verbeteren, maar ook je dagelijkse interacties soepeler en aangenamer maken. Empathie is niet alleen voorbehouden aan menselijke relaties; het is ook een krachtig hulpmiddel om het beste uit de technologie te halen die je dagelijks gebruikt.